صنعت چرم بعد از پیروزی انقلاب و با شروع جنگ تحمیلی هدف لطمات جبران ناپذیری بود که تا امروز با آن دست به گریبان است. مسایل زیستمحیطی و سردرگمی دست اندرکاران صنعت چرم نسبت بهتغییر مکانصنعتی واحدهایشان، رهاکردن صنعت چرمسازی از نظر آموزش وتربیتنیروی انسانی متخصص، عقبماندگی فناوری، سوداگری صدور سالامبور بهصورت غیرقانونی، مصوبات نا آگاهانه دولت و… سببشده که صنعت چرمجایگاه واقعی خودرا در اقتصاد کشور پیدا نکند و نتواند از ظرفیتهای موجود به نحو بهینهبهرهبرداری کند.
مشکلات صنعت چرم
در زیر به توضیح مهمترین مشکلات درصنعت چرم خواهیم پرداخت:
1- مشکلات فن آوری و تکنولوژی در صنعت چرم
2- استحصال غیر اصولی پوست
پوست از طریق کشش مکانیکی و یا بهصورت دستی از لاشه جدا می شود. کشش زیاد در حیوانات کوچک موجب آسیب دیدگی در پوست می شود. روش کندن دستی به بریدگی افقی بزرگی جهت جدا کردن گوشت و چربی از پوست نیاز دارد. آسیب های ناشی از پوست کندن شامل بریدگی های عمقی وگذاشتن اثر انگشت در قسمت گوشتی و ایجاد سوراخ در پوست می باشد. عمق این بریدگی ها بر ضخامت تاثیر می گذارد و می تواند در کیفیت چرم نهایی و ارزش آن تعیین کننده باشد.
متاسفانه نیمی از کشتارگاهها به روش سنتی توسط افراد غیرمتخصص در روستاها کار می کنند؛ مرغوبیت این نوع چرم به دلیل ذبح سنتی بسیار پایین است. همچنین شرایط نامناسب در نگهداری مواد خامطی مرحله انبارشاین امرآسیب زیادی به صنعت چرمسازی کشور وارد کرده است. لکه های بی رنگ و پررنگ چرم بر اثر بخش افزایش سطح خون در پوست در زمان قبلاز کشتار می باشد که این نشان می دهد نباید قبل از کشتار فشار روحی به حیوان وارد شود و ارائه به یک دلال احتمال آسیب به چرمها را افزایش می دهد.
پوست حیوانات زنده در مقابل گندیدگی محافظت می شود اما این حفاظت بعد از کشتار حیوان متوقف می شود. بعضی ازپوست ها بعد از کشتار شسته و نمک سود می شوند یا توسط فروشنده جمع آوری شده، نمک زده و درجه بندی می گردد. تاخیر در انجام عمل محافظت پوست، خطر آسیب توسط باکتری ها بخصوص در سطح با ارزش و حساس رخ پوست را افزایش میدهد. اگر پوست در معرض مستقیم نور خورشید به سرعت خشک شود تغییرات شیمیایی که در پروتئین پوست رخ می دهد موجب نازک و سخت شدن چرم نهائی می گردد. اگرخشک کردن به آرامی صورت گیرد ممکن است فساد رخ دهد و موجب ناصاف شدن و ضعیف شدن چرم نهایی گردد. کیفیت این روش به خوبی کیفیت نمک سود کردن نیست.
3- بالا بودن هزینه کشتار گاه ها نیز از دیگر مشکلات این صنعت است.
4- دامپروری به روش سنتی
5- امراض دامی بویژه در سال های اخیر بشدت کیفیت پوست را کاهش داده است به طوری که چنانچه سازمان دامپزشکی کشور رسیدگی بیشتری را در مورد سم پاشی، نگهداری دام و آموزش دامداران منظورکند، کالای صادراتی بیش از ۶۰درصد افزایش قیمت می یابد.
6- ورود تکنیسین های خارجی نیز با شرایط سختی روبرو است. برای نمونه با اینکه برای ورود یک توریست فرودگاه مهرآباد ظرف هفت روز ویزا صادر می کند، چنانچه همین فرد خود را تکنیسین مربوط به این صنایع معرفی کند و به منظور آموزش و انتقال دانش روز آمده باشد، با مشکلات ویزای تجاری روبه رو می شود و وزارت کار نیز با وی به عنوان نیروی کار خارجی برخوردهای متعددی می کند.
7- استفاده از دامهای ضعیف در کارهای کشاورزی می تواند موجب آسیبهایی در پوست آنها شوند. عواملی چون سوء تغذیه،بیماری، کودهای چسبیده به بدن، داغ خوردگی، سیخ زدگی، بریدگی، خراش وساییدگی کیفیت پوست را کاهش می دهد و ارزش آنها را کم می کند. این معایب درخرید و فروش از ارزش آنها می کاهد.
8- متاسفانه درکشور ما پشم چینی هنوز به صورت سنتی و با قیچی انجام می شود.
9- ۵۰ درصد سورت و درجهبندی چرم به صورت درجه ۱ و ۲ و ۳ در ایران، امروز به ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافتهاست، یعنی۵۰ درصد سالامبوری که باید صادر شود و هر جلد آن حدوداً ۵ تا ۷ دلار ارز آوری داشتهباشد، امروز به ۱۵ درصد رسیده است. این موضوع ارزآوری در بخش پوست،سالامبور و چرم را با
کاهش شدیدی مواجه ساختهاست. این موضوع برای بازار داخلی و خارجی با اهمیت است. درگذشتهکالاهای با کیفیت خوب به بازارهایایتالیا، ترکیه و… صادرمیشد.
اما امروزهمیزان صدور اینگونه کالاهای با کیفیت به طور چشمگیری کاهش یافته است.
10- تصفیه غیر اصولی فاضلاب
از ” چرم شهر ایران”می توان به عنوان مستضعف ترین شهرک صنعتی ایران نام برد که علیرغم سرمایه گذاری ۳۵۰ تا ۵۰۰میلیارد تومانی و وجود بزرگترین تصفیه خانه فاضلاب ایران، خدمات مناسبی دراین شهرک به واحدهای مستقر به آن ارائه نمی شود.
11- در بسیاری از کشورهای خارجی، ضایعات چرم طبیعی بازیافت شده و مجددا مورد استفاده قرار میگیرد که متاسفانه باوجود تولیدات چرمی بالای کشور و ارزش اقتصادی زیاد ضایعات چرمی، این مواد یادر خاک دفع شده و یا با قیمتهای نازل به سایر کشورها فروخته میشوند.
12- عقب ماندگی از فن آوری و تکنولوژی روز
با پیشرفت فناوری در صنعت چرم در اقصی نقاط جهان و گسترش استفاده ازماشینآلات جدید برای فرآوریپوستو تهیه چرم، بهتدریج صنعت چرمسازیایران از روند توسعه جهانیاین صنعت عقب افتاد. ضعف تکنولوژی مورد استفاده در صنعت چرمسازی نیز یکی دیگر از مشکلات این بخش از صنعت است که فرسودگی ماشین آلات علاوه برکاهش کیفیت محصولات تولیدی، موجب شده که مصرف انرژی در این صنعت به ویژه برق از حد متعارف جهانی بالاتر شود. بر اساس بررسی های انجام شده حدود ۱۵ درصداز ماشین آلات واحدهای چرمسازی فعال میان ۱۰ تا ۲۰ سال و ۸۵ درصد آنها بیشاز ۲۰ سال قدمت دارند و بدین ترتیب متوسط عمرماشین آلات در این صنعت بیشاز ۲۰ سال است.
13- مطلب دیگری که باید به آن اشارهشود، این است که در زمینه چرم درایران، تحصیلات دانشگاهی بسیارضعیف است به صورتی که رشته چرم با توجه به نیاز فراوان به تازگی دردانشگاه تدریس می شود.