فرش دستباف یا دستبافت ایران را از جنبه های گونان گون میتوان به انواع مختلفی تقسیم نمود. اما یکی از تقسیم بندی های مهم در فرش دستبافت، تقسیم انواع فرش دستبافت از نظر اندازه است. در اهمیّت این امر همین بس که اندازه های مخلف فرش دستبافت تا آن حد در فرهنگ و زبان مردم ایران زمین اهمیت داشته …

برای مشاهده متن کامل به ادامه مطلب بروید…

فرش دستباف یا دستبافت ایران را از جنبه های گونان گون میتوان به انواع مختلفی تقسیم نمود. اما یکی از تقسیم بندی های مهم در فرش دستبافت، تقسیم انواع فرش دستبافت از نظر اندازه است. در اهمیّت این امر همین بس که اندازه های مخلف فرش دستبافت تا آن حد در فرهنگ و زبان مردم ایران زمین اهمیت داشته که اندازه های گوناگون آن با توجه به کاربردشان در زندگی مردم نام های گوناگونی را به خود اختصاص  داده اند. شناسایی این نام ها از آن جها اهمیت دارد که در خرید و فرش فرش دستبافت اغلب از آین نامها برای اشاره به اندازه فرش استفاده میشود.

1- قالی:

به فرش هایی گفته می شود كه مساحت آنها 6 متر مربع و یا از آن بیشتر باشند كه معمولاً در ابعاد 3×2، 5/3×5/2، 4×3، 5×5/3، 6×4، 7×5، 10×6 متر و… باشند.

2- كلگی:

ابعاد این گونه فرش ها معمولاً 3×5/1، 3×70/1، 5/3×2 متر می باشد. بافت كلگی بیشتر در قدیم و در میان چادرنشینان و روستاییان معمول بوده است.

3- كناره:

از این نوع فرش ها در قدیم برای پوشاندن فضاهای خالی كناره فرش تا دیوار استفاده می شده است و لكین امروزه بوسیله آن معمولاً راهروها و راه پله ها را مفروش می نمایند و پهنای آنها عموماً از 70 تا 110 سانتی متر و طول آنها 5/2 الی 8 متر است.

4- قالیچه:

قالیچه ها، فرش های كوچكی هستند كه عموماً در ابعاد 20/2×40/1 متر بافته می شوند.

5- پرده ای:

اندازه فرش های پرده ای معمولاً 5/2×5/1 متر می باشد. این نوع فرش ها در مدخل اتاق یا سالن ها نصب  می گردد.

6- ذرع و نیم:

ذرع و نیم   به قطعه قالی گفته می شود که مساحت آن حدود یک و نیم متر مربع می باشد (100 * 150 سانتیمتر). این نوع فرش ها عموماً در ابعاد 156×104 سانتی متر تهیه می شوند، بافت این نوع فرش ها بیشتر در مناطق فارسی باف رایج است لذا با توجه به اندازه ذرع فارسی كه 104 سانتیمتر است و اضافه كردن نیم ذرع به آن (156 = 52+104) طول این نوع فرش ها 156 سانتی متر می گردد.

7- ذرع و چارك:

ذرع و چارک  به قطعه قالی گفته می شود که مساحت آن حدود یک متر مربع باشد (80 * 120 سانتیمتر).  ابعاد این نوع فرش ها عموماً 130×80 سانتی متر می باشند و بافت آنها نیز بیشتر در مناطق فارسی باف رایج است.

8- پشتی:

به فرش هایی گفته می شود كه عرض آنها از 50 تا 80 سانتی متر و طول آنها از 80 تا 120 سانتی متر     می باشد و متداولترین اندازه پشتی 90×60 و یا 120×60 سانتی متر می باشد. در نواحی گرگان و بجنورد به نوعی از پشتی ها كه پشت آنها گلیم بافی شده است و مانند یك كیسه دردار تهیه شده اند قارچین می گویند.

9- پادری:

پادری  به قطعه قالی گفته می شود که مساحت آن حدود نیم متر مربع باشد (60 * 90 سانتیمتر). این فرش به اندازه پاگرد در ورودی كه معمولاً 70×50 است بافته می شوند.

*** ذکر این نکته نیز در خور توجه است که با توجه به خطای انسانی موجود در بافت فرش دستبافت، اندازه های که ذکر میشود تا چند سانتیمتر خطا را نیز شامل میشود و این مقدار اختلاف را باید در الندازه آنها در نظر گرفت.